Wprowadzenie do problematyki lęku separacyjnego
Po długim okresie izolacji związanym z pandemią COVID-19, wiele dzieci doświadcza lęku separacyjnego w nowym, zmienionym świecie. Powroty do żłobków, przedszkoli czy szkół mogą być dla najmłodszych niezwykle stresujące. W tym kontekście rola rodziców i opiekunów staje się kluczowa, ponieważ to oni są odpowiedzialni za wspieranie dzieci w pokonywaniu tych lęków. Niemniej jednak, w dobrej intencji, często popełniają błędy, które mogą pogłębiać problem zamiast go rozwiązywać.
1. Zbyt duża ochrona i unikanie sytuacji
Jednym z najczęstszych błędów, które rodzice popełniają, jest nadmierna ochrona dziecka przed sytuacjami, które wywołują lęk. Oferowanie dziecku ciągłego wsparcia i unikanie sytuacji, które mogą być dla niego stresujące, wydaje się być naturalnym odruchem. Jednakże, w dłuższej perspektywie, takie podejście może prowadzić do utrwalenia lęku. Dziecko, które nigdy nie jest wystawiane na sytuacje stresowe, nie ma okazji, by nauczyć się z nimi radzić.
Warto zamiast tego stopniowo wprowadzać dziecko w nowe doświadczenia. Nawet krótkie rozstania mogą być cenną nauką. Przykładowo, można zacząć od kilku minut spędzonych z innym opiekunem, aby dziecko mogło zobaczyć, że sytuacje, które wydają się przerażające, mogą być w rzeczywistości bezpieczne i przyjemne.
2. Minimalizowanie uczuć dziecka
Innym powszechnym błędem jest bagatelizowanie emocji dziecka. Rodzice często mówią: Nie ma się czego bać lub To tylko chwilowe. Takie stwierdzenia mogą sprawić, że dziecko poczuje się niezrozumiane i osamotnione w swoich lękach. Ważne jest, aby rodzice uznawali uczucia dziecka, zamiast je negować. Czasami wystarczy po prostu powiedzieć: Widzę, że się boisz, to normalne uczucie. Dzięki temu dziecko czuje się akceptowane i ma szansę na otwartą rozmowę o swoich emocjach.
Warto również zachęcać dziecko do wyrażania swoich lęków w różny sposób, na przykład poprzez rysowanie lub zabawę. Takie działania mogą pomóc mu zrozumieć i oswoić swoje emocje, co przyczyni się do ich złagodzenia.
3. Ustalanie zbyt długich rozstań
Rodzice często mają tendencję do nagłego przerywania bliskiego kontaktu z dzieckiem, co może być dla malucha ogromnym szokiem. Wydaje się, że im dłuższe rozstanie, tym szybciej dziecko przyzwyczai się do nowej sytuacji, ale to nie zawsze jest prawda. Długie separacje mogą wywołać silniejszy lęk u dziecka, które nie jest przygotowane na nagłą zmianę.
Zamiast tego, lepszym rozwiązaniem jest wprowadzenie krótkich, kontrolowanych rozstań, które stopniowo będą wydłużane. Dzieci potrzebują czasu, by dostosować się do nowej sytuacji i zbudować zaufanie, że rodzic zawsze wróci. Warto również ustalić konkretne rytuały pożegnania, które mogą pomóc w złagodzeniu stresu związanego z rozstaniem.
4. Przekazywanie własnych lęków i obaw
Rodzice, nieświadomie, mogą przekazywać swoje lęki i obawy dzieciom. Często wystarczy jedno zdanie: Ja też się boję, jak ty lub Mam z tym problem, więc ty też powinieneś. Takie stwierdzenia mogą wzmacniać lęki dziecka i sprawiać, że będzie ono czuło, że jego obawy są uzasadnione. Ważne jest, aby rodzice pamiętali, że ich reakcje mogą mieć ogromny wpływ na emocje dziecka.
Zamiast tego, rodzice powinni starać się być źródłem wsparcia i pozytywnej energii. Pokazując dziecku, że można radzić sobie w obliczu lęków, dają mu narzędzia do samodzielnego pokonywania trudności. Warto również rozmawiać o własnych uczuciach w sposób, który nie będzie obciążał dziecka, a raczej pokaz będzie, że każdy ma prawo odczuwać lęk.
5. Ignorowanie potrzeby profesjonalnej pomocy
W niektórych przypadkach lęk separacyjny może przybierać na sile, a rodzice mogą nie być w stanie samodzielnie pomóc swojemu dziecku. Ignorowanie tego problemu i nadzieja, że same przejdzie, może prowadzić do pogorszenia się sytuacji. Warto zatem być otwartym na poszukiwanie profesjonalnej pomocy, gdy lęk dziecka staje się zbyt silny.
Specjaliści, tacy jak psycholodzy dziecięcy, mogą dostarczyć cennych wskazówek i strategii, które pomogą w radzeniu sobie z lękiem. Terapia czy zajęcia grupowe mogą okazać się skutecznymi narzędziami, które pomogą dziecku w adaptacji do nowej rzeczywistości. Dobrze jest zapamiętać, że szukanie pomocy to nie znak porażki, lecz oznaka odpowiedzialności i troski o dobro dziecka.
W dobie postpandemicznej, lęk separacyjny u dzieci to problem, który może dotknąć wiele rodzin. Dobrze jest podejść do tego tematu z empatią i zrozumieniem, a unikanie najczęstszych błędów może stać się kluczowym elementem w pomaganiu dzieciom w adaptacji do nowej rzeczywistości. Wspierajmy nasze dzieci w pokonywaniu lęków, a jednocześnie pamiętajmy, że każdy krok ku lepszemu wymaga czasu i cierpliwości.
