Kiedy weź się w garść przynosi więcej szkody niż pożytku
Inni mają gorzej – to zdanie słyszała pewnie większość z nas, gdy próbowała mówić o swoich problemach. W naszej kulturze wciąż pokutuje przekonanie, że cierpienie psychiczne trzeba zasłużyć, że musi być wystarczająco poważne. Zapominamy, że ból emocjonalny nie podlega obiektywnej ocenie. To tak, jakbyśmy mówili komuś z migreną: Przestań narzekać, są ludzie którzy mają guza mózgu. Dziwne? W przypadku zdrowia psychicznego takie porównania wciąż są na porządku dziennym.
Depresja to nie fanaberia – naukowe fakty o chorobie duszy
Pewien nastolatek powiedział mi ostatnio: W domu mówią, żebym przestał się mazać. Tymczasem rezonans magnetyczny jego mózgu pokazywał typowe dla depresji zmiany w korze przedczołowej. Depresja to nie lenistwo czy zły nastrój – to realna choroba z konkretnymi markerami biologicznymi. W Harvardzie udowodniono, że u osób z depresją hipokamp (część mózgu odpowiedzialna za pamięć) może być nawet o 20% mniejszy. Czy powiedzielibyśmy cukrzykowi: Przestań sobie wmawiać tę insulinę?
Terapia nie jest dla słabych – moje zaskoczenie w gabinecie psychologa
Pamiętam swoją pierwszą wizytę u terapeutki – szedłem tam z przeświadczeniem, że to strata czasu. Dwa lata później mogę powiedzieć, że to była najlepsza inwestycja w moje życie. Wbrew powszechnym mitom, dobra terapia nie polega na rozmawianiu o dzieciństwie – mój terapeuta stosował metodę CBT i konkretne ćwiczenia, które realnie zmieniły moje funkcjonowanie. Największe zaskoczenie? Że efekty widać nie tylko w głowie, ale i w ciele – badania potwierdzają, że terapia obniża poziom kortyzolu, tak zwanego hormonu stresu.
Leki psychiatryczne – prawdy i mity, o których nie mówi się głośno
Kiedy mój znajomy zaczął przyjmować SSRI, jego rodzina była przerażona: Będziesz jak zombie! – straszyli. Tymczasem on po latach walki z lękiem wreszcie mógł normalnie spać. Nowoczesne leki nie działają jak psychiczny alkohol – nie otumaniają, ale przywracają równowagę chemiczną. Oczywiście nie są cudownym rozwiązaniem dla wszystkich (mój kuzyn na przykład nie tolerował żadnych preparatów), ale dla wielu osób stanowią przełom. Najważniejsze? Decyzję o farmakoterapii zawsze powinien podejmować specjalista, a nie internetowi eksperci.
Dzieci też cierpią – dlaczego bagatelizujemy ich problemy?
Dzieciństwo to najszczęśliwszy okres życia – to chyba jeden z najbardziej szkodliwych mitów. Pracując w poradni, widziałem 10-latków z objawami PTSD po rozwodzie rodziców czy 12-latków okaleczających się z powodu szkolnej presji. Najgorsze? Gdy zgłaszaliśmy problemy nauczycielom, często słyszeliśmy: Wyrośnie z tego. Tymczasem WHO podaje, że nawet 20% młodych ludzi doświadcza zaburzeń psychicznych – to nie są fanaberie, ale realny kryzys zdrowotny.
Prawdziwa siła – dlaczego twardziele częściej przegrywają?
W moim wojskowym środowisku twardziel to komplement. Ale znam już trzech kolegów po próbach samobójczych, którzy wcześniej nigdy nie mieli problemów. Paradoks? Im silniejsza osoba, tym bardziej niebezpieczny może być dla niej mit o samowystarczalności. Generał Roman Polko mówił mi kiedyś: W GROMie uczymy żołnierzy, że prośba o pomoc to element strategii. Może powinniśmy tego uczyć wszystkich?
Dlaczego nasi dziadkowie nie mieli depresji? Prawda o statystykach
Moja babcia twierdzi, że za jej młodości nie było tych wszystkich depresji. Tylko że w jej wiosce sąsiad, który rzucił się pod pociąg, był po prostu zawzięty, a kobieta leżąca miesiącami w łóżku – histeryczna. Wzrost statystyk to nie moda, ale efekt lepszej diagnostyki. Tak jak kiedyś gruźlica zbierała żniwo wśród nerwowych panienek, tak dziś wiemy, że to była po prostu… gruźlica.
Pamiętajmy – zdrowie psychiczne nie jest luksusem ani wymysłem. To podstawowy element naszego funkcjonowania, o który warto dbać tak samo, jak o serce czy płuca. I może zamiast mówić weź się w garść, czasem lepiej zapytać: Jak mogę ci pomóc? – nawet jeśli nie do końca rozumiemy, przez co druga osoba przechodzi.
